Wizyta u psychologa może okazać się dobrym rozwiązaniem w przypadku wielu trudności doświadczanych przez dziecko i jego rodziców. Często jednak mamy wątpliwości, czy gabinet psychologiczny to właściwe miejsce dla problemu, z jakim się zmagamy. Kiedy udać się z dzieckiem do psychologa? 

Wątpliwości rozwojowe

Warto skonsultować się ze specjalista zawsze wtedy, gdy mamy wątpliwości dotyczące rozwoju naszych pociech – zarówno jego tempa jak i charakteru nabywanych umiejętności. Psycholog pomoże ocenić poziom rozwoju intelektualnego dziecka, mowy, motoryki, kompetencji społecznych i emocjonalnych. Neuropsycholog dziecięcy dodatkowo może sprawdzić poziom rozwoju pamięci, umiejętności planowania, myślenia przyczynowo-skutkowego, postrzegania wzrokowego i słuchowego. Tak więc, jeśli nasze dziecko ma kłopot z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego, słabo mówi lub mówi tylko do wybranej osoby, nie bawi się razem z innymi dziećmi, bawi się w „dziwny” dla rodziców sposób, przyjmuje pokarmy jedynie o ściśle określonej konsystencji, potrzebuje dokładnie ustalonego porządku dnia, ma trudności w zadaniach edukacyjnych, które jego rówieśnicy wykonują bez trudu, ma problem w skupieniu uwagi, jest nadpobudliwe – warto poszukać rady u specjalisty.

Emocje

Do psychologa warto udać się zawsze wtedy, gdy niepokojąca nas kwestia wiąże się z emocjami. Na przykład widzimy, że dziecko nadmiernie się stresuje, w sytuacji, która jest oswojona i rozwojowo dopasowana do możliwości dziecka lub nie potrafi sobie poradzić z doświadczanym napięciem. Do wizyty u specjalisty mogą nas skłonić także długo utrzymujące się lęki nieadekwatne do wieku (pamiętajmy, że występowanie różnych lęków na poszczególnych etapach rozwoju jest zjawiskiem normalnym – np. lęk przed ciemnością, potworami itd.; niepokojącym jest, gdy lęk jest nieadekwatny do wieku lub nie mija z czasem), lęki związane z rozstaniem z rodzicami (warto pamiętać o rozwojowo występującym lęku separacyjnym), lęk przed samodzielnym wykonywaniem różnych zadań bądź radzeniem sobie w sytuacji oceny. Alarmujące mogą być też sytuacje, w których zachowanie naszego dziecka nagle się zmienia – np. z pełnego życia malucha nasza pociecha staje się marudna, traci dotychczasowe zainteresowania, wydaje się być smutna, zrezygnowana, często płacze, nie bawi się spontanicznie. Wizyta u specjalisty przyda się również w opanowaniu dziecięcych wybuchów złości oraz zachowań agresywnych.

Sytuacje społeczne

Nabywanie kompetencji społecznych jest procesem niezbędnym do satysfakcjonującego funkcjonowania w grupie i budowania relacji społecznych w przyszłości, stąd też ważne, by rodzice byli wyczuleni na trudności mogące się pojawić w tej sferze. Jeśli obserwujemy, że nasza pociecha ma kłopot z wejściem w grupę, pozostaje z boku jako „odludek”, ma trudności we współpracy z innymi, skarży się na brak kolegów/koleżanek, przejawia niechęć do nawiązywania kontaktów, jest bardzo nieśmiała, nie bierze udziału w zabawach grupowych lub jest agresywna w stosunku do innych, warto rozważyć konsultację ze specjalistą.

Procesy fizjologiczne

Okazuje się często, że problemy – na pierwszy rzut oka – nie wchodzące w zakres kompetencji psychologa, mają swoje podłoże w psychice. I tak, konsultacja psychologiczna może pomóc, gdy: dziecko lub nastolatek odmawia jedzenia lub je bardzo niewiele, prowokuje wymioty, objada się, ma trudności z zasypianiem, wyciszeniem się lub odpoczynkiem, jest stale fizycznie spięte i skarży się na bóle mięśni, kręgosłupa; pojawiają się częste bóle głowy, bóle brzucha, zaburzenia wypróżniania się. Objawom tym towarzyszą prawidłowe wyniki badań medycznych. Psycholog przyda się także, gdy u dziecka pojawiają się napady paniki wraz z objawami fizjologicznymi – kołatanie serca, pocenie się, przyspieszony oddech, drżenie. Do zaburzeń psychicznych wieku dziecięcego należą także różnego rodzaju czynności kompulsywne, np. wyrywanie i zjadanie włosów, paznokci, niejadalnych rzeczy; przymusowe mycie rąk lub innych części ciała oraz tiki. Pamiętajmy, że bezwzględnego kontaktu ze specjalistą wymagają zawsze zachowania prowadzące do samookaleczania i próby samobójcze.

Kłopoty wychowawcze

Konsultacja z psychologiem będzie pomocna wszędzie tam, gdzie rodzice doświadczają trudności wychowawczych lub mają kłopot ze zbudowaniem satysfakcjonującej relacji z dzieckiem. Specjalista pomoże, jak poradzić sobie z niesłuchającym nas dzieckiem lub nastolatkiem, pokaże, jak motywować i wycofywać zachowania niepożądane, np. wybuchy złości, agresję; jak egzekwować wykonywanie obowiązków domowych i szkolnych, przestrzegać zasad, unikać kłótni i eskalacji konfliktów. Psycholog podpowie też, jak skutecznie chwalić i nagradzać, a także efektywnie spędzać z dzieckiem czas i budować pozytywną relację. Dla rodziców gabinet psychologa będzie też miejscem radzenia sobie z własnymi frustracjami, lękami i złością w kontekście wychowywania dzieci.

Trudne sytuacje życiowe

Konsultacja z psychologiem może być pomocna także w trudnych sytuacjach życiowych, takich jak poważny wypadek, śmierć członka rodziny lub innej ważnej osoby, ciężka choroba, zmiana miejsca zamieszkania, szkoły, przedszkola, pojawienie się rodzeństwa, rozwód rodziców. Szczególnie w tym ostatnim przypadku warto zasięgnąć porady psychologa, tak by zapobiec sytuacji, w której dziecko staje się „kartą przetargową” w konflikcie między rodzicami.

Naprawdę warto

Wciąż w naszym społeczeństwie pokutuje przekonanie, że „do psychologa wstyd iść” albo że „do psychologa chodzą tylko ci chorzy na umyśle”. Niestety, takie myślenie nie ma wiele wspólnego z prawdą, a jego konsekwencje mogą nas wszystkich słono kosztować. Pamiętajmy, nie jest słabością szukać pomocy, gdy jest nam trudno, ale słabością jest udawać, że nic się nie dzieje, tylko po to, by inni myśleli, że jesteśmy silni.